-
1 sprechen
1) onde direktes Obj: reden говори́ть. delim поговори́ть. ingress заговори́ть. öffentlich auftreten: mit Vortrag, Rede, in Diskussion meist выступа́ть вы́ступить. im Baßton sprechen говори́ть ба́сом. umg баси́ть про-. durch die Nase sprechen говори́ть в нос, гнуса́вить. zu Ende sprechen догова́ривать /-говори́ть (до конца́). frei sprechen говори́ть [выступа́ть/-] не по бума́жке. in der Diskussion sprechen выступа́ть /- в пре́ниях. mit jdm. sprechen говори́ть по- с кем-н. nicht mit jdm. sprechen nach Streit не разгова́ривать с кем-н. miteinander sprechen разгова́ривать (друг с дру́гом). zu jdm. sprechen öffentlich выступа́ть /- <говори́ть> перед кем-н. zu <über, von> etw. sprechen говори́ть о чём-н. öffentlich: zu/über Frage, Problem, Thema auch выступа́ть /- по чему́-н. über etw. sprechen über Funk, Radio говори́ть [выступа́ть/-] по чему́-н. für jdn. sprechen a) an dessen Stelle говори́ть [выступа́ть/-] вме́сто кого́-н. b) Fürsprache einlegen говори́ть [выступа́ть/-] в по́льзу кого́-н. c) ihn vertreten, in dessen Namen verhandeln говори́ть за кого́-н. <от и́мени кого́-н.>. auf jdn./etw. zu sprechen kommen говори́ть за- о ком-н. чём-н. schlecht < nicht gut> auf jdn./etw. zu sprechen sein быть плохо́го мне́ния <пло́хо отзыва́ться отозва́ться> о ком-н./чём-н. Abneigung empdinden быть настро́енным про́тив кого́-н. чего́-н. gut auf jdn./etw. zu sprechen sein быть хоро́шего мне́ния <хорошо́ отзыва́ться/-> о ком-н. чём-н. Zuneigung empfinden быть располо́женным к кому́-н. чему́-н. (für jdn.) zu sprechen sein принима́ть приня́ть (кого́-н.). ist Herr X zu sprechen? това́рищ [господи́н] H. принима́ет ? bedauere, er ist nicht zu sprechen к сожале́нию, он не принима́ет. ich bin für ihn heute nicht zu sprechen я не приму́ <не могу́ приня́ть> его́ сего́дня. ich bin nicht zu sprechen я (никого́) не принима́ю. umg меня́ нет. etw. spricht für jdn./etw. что-н. говори́т за кого́-н. что-н. <в по́льзу кого́-н./чего́-н.>. etw spricht für sich (selbst) что-н. говори́т само́ за себя́. vieles spricht dafür (, daß …) мно́гое говори́т за то (, что …). alle Anzeichen sprechen dafür, daß … все при́знаки говоря́т <свиде́тельствуют> о том, что … dieser Umstand spricht für seine Unschuld э́то обстоя́тельство говори́т о его́ невино́вности. die Wahrscheinlichkeit spricht dafür, daß … по всей вероя́тности, … / скоре́е <вероя́тнее> всего́, … etw. spricht gegen jdn./etw. что-н. говори́т про́тив кого́-н. чего́-н. darüber wird noch zu sprechen sein (drohende) Ankündigung об э́том ещё бу́дет разгово́р | in < aus> jdm. spricht etw. v. Neid, Haß в ком-н. говори́т что-н. etw. spricht aus etw. что-н. ви́дно в чём-н. aus seinen Augen spricht Angst в его́ глаза́х страх. aus all' dem spricht seine tiefe Dankbarkeit всё э́то говори́т о его́ глубо́кой благода́рности. aus jds. Worten spricht etw. v. Liebe, Haß, Neid, Begeisterung в чьих-н. слова́х звучи́т что-н. Zorn spricht aus seiner Antwort в его́ отве́те звучи́т гнев | wie ein Buch sprechen говори́ть как по пи́саному. zum Herzen sprechen затра́гивать /-тро́нуть ду́шу. wie aus einem Mund sprechen быть единоду́шным во мне́нии. jd. spricht mir (wie) aus der Seele кто-н. выска́зывает мои́ (сокрове́нные) мы́сли. gegen seine Überzeugung sprechen выступа́ть /- вопреки́ своему́ убежде́нию | jdn. zum sprechen bringen заставля́ть /-ста́вить (за)говори́ть кого́-н. jd. hat Schwierigkeiten beim sprechen кому́-н. тру́дно говори́ть. jds. Gesichtsausdruck ist [war] sprechend чьё-н. лицо́ <выраже́ние лица́> говори́т [говори́ло] (уже́) само́ за себя́. sie haben sprechende Ähnlichkeit они́ порази́тельно похо́жи (друг на дру́га). jd. sieht jdm. sprechend ähnlich кто-н. вы́литый кто-н., кто-н. порази́тельно похо́ж на кого́-н.2) mit direktem Obj a) sagen говори́ть сказа́ть. geh произноси́ть /-нести́. die Wahrheit [Unwahrheit] sprechen говори́ть /- пра́вду [непра́вду] | ein Gebet sprechen чита́ть про- <произноси́ть /-> моли́тву. den Segen (über jdn.) sprechen благословля́ть благослови́ть кого́-н. b) vortragen: Gedicht, Nachrichten чита́ть /-. Rolle исполня́ть испо́лнить c) etw. Sprache, Dialekt говори́ть [ingress заговори́ть] на чём-н. ein gutes Deutsch [zwei Sprachen] sprechen говори́ть на хоро́шем <чи́стом> неме́цком (языке́) [на двух языка́х] d) jdn. Gespräch, Aussprache führen говори́ть по- с кем-н. kann ich dich einen Augenblick sprechen? мо́жно тебя́ на мину́тку <мину́точку>? wir sprechen uns (später) noch! Drohung мы ещё с тобо́й [ва́ми] поговори́м !3) Jura mit direktem Obj: Urteil выноси́ть вы́нести. Recht sprechen осуществля́ть осуществи́ть правосу́дие. das Gericht hat gesprochen суд вы́нес реше́ние. geh суд сказа́л своё сло́во. jdn. schuldig sprechen признава́ть /-зна́ть кого́-н. вино́вным, выноси́ть /- кому́-н. обвини́тельный верди́кт -
2 sprechen
1. * vi1) ( mit j-m über A или von D) говорить, разговаривать (с кем-л. о ком-л., о чём-л.)sprich! Was denkst du darüber? — скажи ( выскажись), какого ты мнения об этом?zum Herzen sprechen — затрагивать душу ( о словах)wie aus einem Mund sprechen — единодушно выражать какое-л. мнениеum mit ihm zu sprechen... — чтобы (по)говорить с ним...; говоря его словами...; выражаясь его языком...ich habe mit dir zu sprechen — мне надо ( я должен) с тобой поговоритьer ist zu sprechen — он принимает (посетителей); его можно застать2) ( auf A) отзываться, высказываться (о ком-л., о чём-л.)auf j-n gut ( schlecht) zu sprechen sein — хорошо ( плохо) отзываться о ком-л., быть хорошего ( плохого) мнения о ком-л.auf j-n, auf etw. (A) zu sprechen kommen — заговорить о ком-л., о чём-л.3) выступать, говорить, докладывать, держать речьüber Welle... sprechen — передавать по волне...aus dir spricht der Neid — в тебе говорит зависть5) (für A, gegen A) говорить, свидетельствовать (в пользу кого-л., чего-л., против кого-л., чего-л.)dieser Umstand spricht für seine Unschuld — это обстоятельство говорит о том, что он невиновен, это обстоятельство свидетельствует о его невиновностиseine Handlungen sprechen dafür, daß... — его поступки говорят ( свидетельствуют) о том, что...vieles spricht gegen diesen Plan — многое говорит против этого плана2. * vt1) говоритьein gutes Deutsch sprechen — правильно говорить по-немецки, говорить на хорошем ( чистом) немецком языкеman spricht, daß... — говорят ( ходят слухи), что...das spricht Bände! — это говорит о многом!, этим сказано многое!eine Rolle im Hörspiel sprechen — исполнять (какую-л.) роль в радиопостановкеdas Vaterunser( ein Gebet) sprechen — читать "Отче наш" ( молитву)2) говорить, беседовать (с кем-л.)3) ( auf A) наговаривать (что-л. на плёнку и т. п.)auf Band sprechen — наговаривать на магнитофонную ленту4) выносить (какое-л. решение)j-n schuldig sprechen — юр. признать кого-л. виновным, выносить кому-л. обвинительный вердиктRecht sprechen — юр. выносить решение (по делу); судить, осуществлять правосудие -
3 sprechen
sprechen I vi (mit j-m über A и́ли von D) говори́ть, разгова́ривать (с кем-л. о ком-л., о чем-л.), sprich! Was denkst du darüber? скажи́ [вы́скажись], како́го ты мне́ния об э́том?gut [geläufig, fließend] deutsch sprechen хорошо́ [бе́гло, свобо́дно] говори́ть по-неме́цкиsprechen wir nicht darüber! не бу́дем об э́том говори́ть!mit sich selbst sprechen говори́ть с сами́м собо́йzum Herzen sprechen затра́гивать ду́шу (о слова́х), wie ein Buch sprechen говори́ть как по пи́саномуwie aus einem Mund sprechen единоду́шно выража́ть како́е-л. мне́ниеanfangen zu sprechen заговори́тьum mit ihm zu sprechen... что́бы (по)говори́ть с ним...; говоря́ его́ слова́ми...; выража́ясь его́ языко́м...ich habe mit dir zu sprechen мне на́до [я до́лжен] с тобо́й поговори́тьer ist zu sprechen он принима́ет (посети́телей), его́ мо́жно заста́тьwir sprechen uns noch! мы ещё́ поговори́м! (угро́за), ganz allgemein gesprochen говори́ вообще́sprechen I vi (auf A) отзыва́ться, выска́зываться (о ком-л., о чём-л.), auf j-n gut [schlecht] zu sprechen sein хорошо́ [пло́хо] отзыва́ться о ком-л., быть хоро́шего [плохо́го] мне́ния о ком-л.auf j-n, auf etw. (A) zu sprechen kommen заговори́ть (о ком-л., о чём-л.)öffentlich sprechen говори́ть [выступа́ть] публи́чноüber den Bildfunk [über das Fernsehen] sprechen выступа́ть по телеви́дениюüber den Rundfunk sprechen выступа́ть по ра́диоüber Welle... sprechen передава́ть по волне́...sprechen I vi (aus D) перен. говори́ть, выража́тьaus dir spricht der Neid в тебе́ говори́т за́вистьZorn spricht aus seiner Antwort в его́ отве́те звучи́т гневer spricht mir aus der Seele он выска́зывает мои́ (сокрове́нные) мы́слиsprechen I vi (für A, gegen A) говори́ть, свиде́тельствовать (в по́льзу кого́-л., чего́-л., про́тив кого́-л., чего́-л.), das spricht für ihn э́то говори́т в его́ по́льзуdieser Umstand spricht für seine Unschuld э́то обстоя́тельство говори́т о том, что он невино́вен, э́то обстоя́тельство свиде́тельствует о его́ невино́вностиseine Handlungen sprechen dafür, dass... его́ посту́пки говоря́т [свиде́тельствуют] о том, что...die Wahrscheinlichkeit spricht dafür, dass... скоре́е [вероя́тнее] всего́, что...vieles spricht gegen diesen Plan мно́гое говори́т про́тив э́того пла́наeine Sprache [Mundart] sprechen говори́ть на како́м-л. языке́ [диале́кте]ein gutes Deutsch sprechen пра́вильно говори́ть по-неме́цки, говори́ть на хоро́шем [чи́стом] неме́цком языке́man spricht, dass... говоря́т [хо́дят слу́хи], что...das spricht Bände! э́то говори́т о мно́гом!, э́тим ска́зано мно́гое!eine Rolle im Hörspiel sprechen исполня́ть (каку́ю-л.) роль в радиопостано́вкеdas Vaterunser [ein Gebet] sprechen чита́ть "о́тче наш" [моли́тву]sprechen II vt (auf A) нагова́ривать (что-л. на плё́нку и т.д.); auf Band sprechen нагова́ривать на магнитофо́нную ле́нтуsprechen II vt выноси́ть (како́е-л. реше́ние), j-n schuldig sprechen юр. призна́ть кого́-л. вино́вным, выноси́ть кому́-л. обвини́тельный верди́ктRecht sprechen юр. выноси́ть реше́ние (по де́лу); суди́ть, осуществля́ть правосу́диеein Urteil sprechen выноси́ть пригово́р -
4 in
[ɪn] prepthe butter is \in the fridge die Butter ist im Kühlschrank;they live \in a cottage sie wohnen in einer Hütte;to be \in bed im Bett sein;to ride \in a car [im] Auto fahren;he likes swimming \in lakes er schwimmt gerne in Seen;it was covered \in dirt es war mit Schmutz überzogen;to lie \in the sun in der Sonne baden [o liegen];to find information \in the internet Informationen im Internet finden;she has over $100,000 \in a savings account sie hat über $100.000 auf einem Sparkonto;I've got a pain \in my back ich habe Schmerzen im Rücken;\in sb's head in jds Kopf;I never know what's going on \in her head ich weiß nie, was in ihrem Kopf vorgeht;to be \in hospital im Krankenhaus sein;to be \in and out of sth immer wieder in etw dat sein;she's been \in and out of hospitals ever since the accident sie war seit dem Unfall immer wieder im Krankenhausthere are several gangs \in my neighbourhood in meiner Umgebung gab es mehrere Gangs;down below \in the valley unten im Tal;I got stuck \in a traffic jam ich bin in einen Stau gekommen;to stand \in the road auf der Straße sehen;the ducks swam \in the pond die Enten schwammen im Teich;I live \in New York ich lebe in New York;to look at oneself \in the mirror sich akk im Spiegel betrachten;\in the middle of sth in der Mitte von etw dat\in the window im Fenster;the lady stood \in the doorway die Frau stand im Eingangto get \in the car ins Auto steigen;I just put too much milk \in my coffee ich habe zu viel Milch in meinen Kaffee getan;they decided to invest their savings \in stocks sie entschieden sich dazu, ihre Ersparnisse in Aktien anzulegen;to invest \in the future in die Zukunft investieren5) (Am) (at) auf +dat;is Erika still \in school? ist Erika noch auf der Schule?;Boris is \in college Boris ist auf dem Collegewho's the woman \in that painting? wer ist die Frau auf diesem Bild?;he was singer \in a band er war Sänger in einer Band;over 20 horses were \in the race an dem Rennen nahmen 20 Pferde teil;he looked for her face \in the crowd er suchte ihre Gesicht in der Menge;these themes can often be found \in Schiller diese Themen kommen bei Schiller oft vor;what do you look for \in a relationship? was erwartest du in einer Beziehung?;you're with us \in our thoughts wir denken an dich7) ( involved with)\in sth in etw dat;she works \in publishing sie arbeitet bei einem Verlag;they enlisted \in the army for two years sie verpflichteten sich für zwei Jahre als Soldaten;a degree \in sth ein Abschluss in etw dat;\in search of sb/ sth auf der Suche nach jdm/etwthe man [dressed] \in the grey suit der Mann in dem grauen Anzug;you look nice \in green grün steht dir;\in the nude nackt;to sunbathe \in the nude nackt sonnenbadencheques should be written \in ink Schecks sollten mit Tinte ausgefüllt werden; French, English auf +dat;they spoke \in Russian the whole time sie sprachen die ganze Zeit auf Russisch;can you give me that offer \in writing? können Sie mir dieses Angebot schriftlich geben?;\in a small voice mit leiser Stimme;\in all honesty in aller Aufrichtigkeit;to tell sb sth \in all seriousness jdm etw in vollem Ernst sagen;to pay \in dollars mit [o in] Dollar zahlen;to write \in short simple sentences in kurzen einfachen Sätzen schreiben;to swear \in an oath einen Eid schwören;she told me \in a promise that she would wait for me sie hat mir versprochen, auf mich zu warten;to say sth \in a nutshell etw in aller Kürze sagen;\in conclusion schließlich, zum Schluss;he always talks \in a whisper er spricht immer sehr leise;to speak to sb \in a normal tone of voice sich akk mit jdm normal unterhalten;to listen to music \in stereo Musik stereo hören;Mozart's Piano Concerto \in E flat Mozarts Klavierkonzert in E-Moll;\in fact tatsächlich, in Wirklichkeit;\in the form of sth in Form von dat;\in the form of a request in Form einer Anfrage\in the morning/ evening am Morgen/Abend;did you hear the thunder \in the night? hast du heute Nacht den Donner gehört?;\in the autumn/ spring im Herbst/Frühling;we're going to Italy \in April wir fahren im April nach Italien;\in the late 60s in den späten Sechzigern;they met \in 1885 sie trafen sich 1885;she hasn't heard from him \in six months sie hat seit sechs Monaten nichts mehr von ihm gehört;I haven't done that \in a long time ich habe das lange Zeit nicht mehr gemacht;to be with the Lord \in eternity bei Gott im Himmel sein;\in the aftermath of the earthquake in der Zeit nach dem Erdbebendinner will be ready \in ten minutes das Essen ist in zehn Minuten fertig;\in the end am Ende, schließlich\in two weeks;we need that contract signed \in two days der Vertrag muss in zwei Tagen unterzeichnet sein;they completed the journey \in record time sie haben die Reise in einer Rekordzeit beendetthe house should be coming up \in about one mile das Haus müsste nach einer Meile auftauchen\in anger im Zorn;\in horror voller Entsetzen;to live \in luxury im Luxus leben;\in the secret im Geheimen, heimlich;\in private vertraulich;she was \in stress at the moment sie war gerade im Stress;he left \in a hurry sie ging in aller Eile davon;to be \in doubt zweifeln;to get \in trouble Schwierigkeiten bekommen;he cried out \in pain er schrie vor Schmerzen;she was \in a good mood that day ihre Stimmung an diesem Tag war gut;he always drinks \in excess er trinkt immer zu viel;to be \in no doubt nicht an etw dat zweifeln;to fall \in love [with sb] sich akk [in jdn] verlieben;to come \in question in Frage gestellt werden;\in a state of sth in einem Zustand von etw dat;\in a state of panic in Panik;everything is \in a state of chaos alles ist in einem chaotischen Zustand;\in his excitement in seiner Begeisterung15) ( as result of)\in exchange als Ersatz, dafür;\in response to als Antwort auf +akk;\in refusing to work abroad, she missed a good job weil sie sich weigerte, im Ausland zu arbeiten, entging ihr ein guter Job;\in doing so dabei, damit;\in that... ( form) insofern als;I was fortunate \in that I had friends ich hatte Glück, weil ich Freunde hattethen we sat down \in a circle wir setzten uns in einem Kreis hin;get together \in groups of four! bildet Vierergruppen!;sometimes customers buy books \in twos manchmal kaufen Kunden Bücher doppelt;slice the potatoes \in two beforehand! schneiden Sie die Kartoffel vorher einmal durch!;to die \in their thousands zu Tausenden sterben;he ripped up the note \in pieces er zerriss den Notizzettel in kleine Fetzen;\in total insgesamtsix pence \in the pound sechs Pennys pro Pfund;one \in ten people jeder zehnte;she has a one \in three chance ihre Chancen stehen eins zu drei;he is deaf \in his left ear er hört auf dem linken Ohr nichts;to be equal \in weight gleich viel wiegen;he's about six foot \in height er ist ca. zwei Meter groß;dark \in colour dunkelfarbig;difference \in quality Qualitätsunterschied m;it's not \in his nature es liegt nicht in seiner Natur;\in every respect in jeder Hinsicht;\in sb mit jdm;\in Kim, he's got a very good friend as well as a lover mit Kim hat er eine sehr gute Freundin und Liebhaberin;it isn't \in sb to do sth jd ist nicht zu etw dat in der Lage;it's not \in me to lie ich kann nicht lügen;to not have it \in one to do sth nicht in der Lage sein, etw zu tunto be \in one's forties in den Vierzigern sein;temperatures tomorrow will be \in the mid-twenties die Temperaturen bewegen sich um 25 Gradto assist a doctor \in an operation einem Arzt bei einer Operation assistieren;the whole family shared \in his success die ganze Familie nahm Anteil an seinem Erfolg;don't interfere \in my business unasked! mische dich nicht ungefragt in meine Angelegenheiten ein!;she's interested \in photography sie interessiert sich für Fotografie after nwe have confidence \in you wir vertrauen dir;she had no say \in the decision sie hatte keinen Einfluss auf die Entscheidung;a change \in sth eine Änderung in etw dat;she underwent a change \in style sie hat ihren Stil geändert\in sth anstatt etw +dat;he came to the party \in his friend's place er kam anstatt seinem Freund auf die Party;\in God's/ heaven's name um Gottes/Himmels willen;\in lieu of sth anstelle von, anstattPHRASES:to put one's foot \in one's mouth [or it] ins Fettnäpfchen treten;to follow \in sb's footsteps in jds Fußstapfen treten;\in hell ( fam) überhaupt;\in line übereinstimmend;they tried to keep their children \in line sie versuchten, die Kinder bei der Stange zu halten;to put sb \in their place jdn in seine Schranken weisen;to leave sth \in one's wake etw zur Folge haben;\in stereo gleichzeitig;\in all insgesamt;there were 10 of us \in all wir waren zu zehnt;all \in all alles in allem;all \in all it's been a good year insgesamt gesehen war es ein gutes Jahr adv1) ( into sth and hither) herein;come \in! herein!;the sea was freezing, but \in she went das Meer war eiskalt, doch sie kannte nichts und ging hinein2) ( there) da;( at home) zu Hause;is David \in? ist David da?;to have a quiet evening \in einen ruhigen Abend zu Hause verbringen3) ( at arrival point)to be due \in fällig sein;the train is due \in any moment now der Zug müsste jetzt jeden Moment [an]kommen;( towards land) landeinwärts;the tide comes \in very quickly here die Flut kommt hier sehr rasch herein;we stood on the harbour for a while watching the ship come \in wir standen eine Zeitlang am Hafen und beobachteten das einlaufende Schiff4) ( inside) nach innen;could you bring the clothes \in? könntest du die Wäsche 'reinholen?;I didn't hear you come \in ich habe dich nicht [ins Haus] kommen hören;the farmer brought the harvest \in der Bauer brachte die Ernte ein;the roof of their house caved \in das Dach ihres Hauses fiel in sich zusammen5) ( submitted)when does your essay have to be \in? wann musst du deinen Essay abgeben?the ball was definitely \in! der Ball war keineswegs im Aus!;to be \in player am Ball sein7) ( take part)to go \in for sth an etw dat teilnehmen;I never went \in for collecting stamps mit Briefmarken sammeln habe ich mich nie abgegebenPHRASES:day \in, day out tagein, tagaus;\in between dazwischen;to be \in on sth über etw akk Bescheid wissen;to be \in with sb mit jdm zusammen sein;to let sb \in on sth jdm etw verraten adj1) ( leading in) einwärts;the door \in opens inwards die Tür hinein geht nach innen auf;\in basket Behälter m für eingehende Postsendungen2) ( in fashion) in;he's \in with the boss at the moment zurzeit ist er beim Chef gut angeschrieben;she just says those things to get \in with the teacher die sagt so was doch bloß, um sich beim Lehrer lieb Kind zu machenpumpkins are \in! Kürbisse jetzt frisch! n( connection) Kontakt[e] m[pl];he wants to get involved with that group but doesn't have an \in er würde gern mit dieser Gruppe in Kontakt kommen, aber bis jetzt fehlt ihm die EintrittskartePHRASES:the \ins and outs of sth jedes kleine Detail einer S. gen;to understand the \ins and outs of sth etw hundertprozentig verstehen -
5 διά
διά, durch, zwischen. Zu Grunde liegt der Begriff der Trennung, »in zwei Theile«; Wurzel ΔFι, verwandt δύο, δίς, Latein. duo, bis, viginti, dis-, Sanskrit. vi, s. Curtius Grundz. der Griech. Etymol. 1, 39. 204.
Als Adverb. kann διά gebraucht zu sein scheinen in dem Ausdrucke διὰ πρό, was aber wohl besser als ein Wort geschrieben wird, διαπρό.
Als Praeposit. wird διά verbunden:
A. Mit dem genitiv.: Durch; – 1) vom Raume, und zwar – a) durch einen Raum hindurch u. wieder heraus, z. B. δι' ὤμου, δι' ἀσπίδος u. ä., ἦλϑεν ἔγχος, drang durch die Schulter, durch den Schild hindurch, oft bei Hom.; ἔπαξε διὰ φρενῶν ξίφος Pind. N. 7, 26; vgl. P. 3, 57; τιτρώσκειν διὰ ϑώρακος, durch den Panzer hindurch verwunden, Xen. An. 1, 8, 26; φαίνεται πῦρ διὰ τοῦ ὀρόφου, das Feuer schlägt durch das Dach heraus, 7, 4, 16. Aehnl. διὰ τοῠ ὕδατος ὁρῶν ἥλιον, durch das Wasser hindurch die Sonne sehen, Plat. Phaed. 109 c. – Διὰ τέλους, bis zum Ende hindurch, vollständig, Aesch. Prom. 270; διὰ πασῶν (sc. χορδῶν), durch alle Saiten, Töne hin, gänzlich, Plat. Rep. IV, 432 n; bes. von der Oktave. – b)ohne die Bezeichnung des Wiederherauskommens, mitten durch, durch etwas hin; bes. bei Verbis der Bewegung: διὰ νήσου ἰὸν Od. 12, 335, u. öfter; διὰ ϑαλάσσας πέταται Pind. N. 6, 50; ἐλῶσι διὰ ἠπείρου μακρᾶς Aesch. Eum. 75; οἴκτου δι' οἴκων ὁρμωμένου Soph. Tr. 861; ῥέων δι' Εὐρώπης Her. 2, 33; διὰ τῶν νεκρῶν διεξήϊε 7, 238; δι' οὐρανοῦ πορεύεσϑαι, Plat. Tim. 39 d; διὰ πυρὸς ἰέναι, Xen. Symp. 4, 16 u. öfter; vgl. διὰ πολλῶν τε καὶ δεινῶν πραγμάτων σεσωσμένοι An. 5, 5, 8; – διὰ πάντων ἐλϑεῖν, alles durchmachen, Xen. Cyr. 1, 2, 15; ἀπὸ τῆς ἀρχῆς διὰ πάντων ἄχρι τῆς τελευτῆς διεξῆλϑον Dem. 18, 179. – Homer setzt bei mehreren Verbis der Bewegung den genitiv. πεδίοιο ohne Präposition, wo in Attischer Prosa der genitiv. mit διά stehn würde; Iliad. 4, 244 αἵ τ' ἐπεὶ οὖν ἔκαμον πολέος πεδίοιο ϑέουσαι. Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ διὰ τὸ ἐλλείπειν τὴν διά πρόϑεσιν, ἵν' ᾖ διὰ πεδίου; Iliad. 23, 372 οἱ δ' ἐπέτοντο κονίοντες πεδίοιο, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἐλλείπει ἡ διά, διὰ πεδίοιο; Iliad. 5, 222. 6, 2. 38. 507. 8, 106. 13, 820. 14, 147. 18, 7. 21, 247. 22, 23. 23, 364. 518. 521, Scholl. Aristonic. zu allen diesen Stellen; eben so ist gebraucht der genitiv. νειοῖο Iliad. 10, 353 ἑλκέμεναι νειοῖο βαϑείης πηκτὸν ἄροτρον, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἐλλείπει ἡ διά, διὰ νειοῖο. – Seltener c) nebenhin, längs, παρήκει διὰ τῆςδε τῆς ϑαλάσσης ἡ ἀκτή Her. 4, 39; vgl. Od. 10, 391; παρὰ τὴν χηλὴν διὰ τῆς ϑαλάσσης Thuc. 1, 63. Oefter Sp., παριέναι διὰ μειρακίου, Aristaenet. 1, 13. Bei Her. 3, 103, διὰ τῶν ὀπισϑίων σκελέων, ist es = durch beide Schenkel mitten hindurch. – An b) schließt sich d), ὁ δ' ἔπρεπε καὶ διὰ πάντων, eigtl. durch alle hin zeichnete er sich aus, d. i. vor allen, Il. 12, 104; so τετίμακε δι' ἀνϑρώπων Pind. I. 3, 55; εὐδοκιμέων διὰ πάντων βασιλέων Her. 6, 63; u. allgemein, διὰ πάντων ϑέης ἄξιον, vor allen, 1, 25: vgl. 8, 37; ähnlich ὑμῖν διὰ πάντων ἥκιστα 8, 142; womit δι' οὐδενὸς ποιεῖσϑαι, Soph. O. C. 590, zu vergleichen, was B. A. 35 = οὐδενὸς π. gesetzt wird. – e) Wie διὰ μάχης ἐλϑεῖν τινι, Eur. I. A. 1415, ἰέναι, Her. 6, 9 Thuc. 4, 92, ἀπικέατο τῷ Ἁρπάγῳ Her. 1, 169, eigtl. »durch den Kampf hindurchgehen«, d. i. »kämpfen« bedeutet, so dient διά zunächst bei ἰέναι u. ä. Verben, dann auch mit ἔχειν, εἶναι, bes. bei Dichtern u. Sp., zur Bezeichnung des Beharrlichen, Ausdauerns u. Festhaltens eines Thuns oder Zustandes, und wird dann eine Umschreibung für ein einfaches Verbum, mit dem Nebenbegriff der Dauer, kann auch oft durch ein Adv. gegeben werden, vgl. Villois. Anecd. II, 79: διὰ ἀγάπης, ἀμελείας, ἐπαίνου, ψόγου, μνήμης ἔχειν, = ἀγαπᾶν, ἀμελεῖν u. s. w.; δι' αἰδοῦς ὄμμα ἔχειν Eur. I. A. 1000; Bacch. 441; δι' αἰτίας ἔχειν, = αἰτιᾶσϑαι, Thuc. 2, 60, wie δι' αἰτίας ἄγειν, Ael. V. H. 9, 32; δι' ἀκριβείας εἰρῆσϑαι, ἐπίστασϑαι, = ἀκριβῶς, Plat. Rep. III, 404 a, u. öfter; δι' ἀπεχϑείας γίγνεσϑαι, = ἀπεχϑάνεσϑαι, Xen. Hier. 9, 1; vgl. Aesch. Prom. 122; διὰ γλώσσης ἰέναι, reden, Eur. Suppl. 114; διὰ μιᾶς γνώμης γενέσϑαι, einmüthig sein, Isocr. 4, 188; διὰ δικαιοσύνης ἰέναι, auf dem Wege der Gerechtigkeit wandeln, Plat. Prot. 323 a; διὰ δίκης ἰέναι τινί, Soph. Ant. 738 Thuc. 6, 60; δι' ἐλπίδος ἔχειν, Herodn. 2, 1, 16; δι' ἐπιϑυμίας εἶναι, Plat. Phaed. 82 e; δι' ἐχϑρᾶς γενέσϑαι, Ar. Ran. 1112; δι'ἡδονῆς ἔχειν, Herodn. 4, 6, 4; διὰ μάχης ἔρχεσϑαι, Her. 6, 9; Thuc. 2, 11; διὰ πολλῶν μαϑημάτων γενόμενος Luc. Macrob. 22; διὰ μνήμης ἔχειν, Catapl. 9; auch εἶναι, φέρειν, Herodn. 2, 2, 19; δι' οἴκτου ἔχειν, λαβεῖν, Eur. Hec. 851 Suppl. 206; δι' ὀργῆς ἥκειν, ἔχειν, = ὀργίζεσϑαι, Soph. O. C. 909; Thuc. 2, 37. 5, 29; δι' ἡσυχίας εἶναι, Her. 1, 206; διὰ πάσης ἀγωνίης ἔχειν, 2, 91; vgl. δι' ὀργῆς παίειν, im Zorn, O. R. 807; δι' ὄχλου εἶναι, = ὀχληρόν, Thuc. 1, 73; διὰ πολέμου, διὰ φιλίας ἰέναι, Xen. An. 3, 2, 8; διὰ φιλημάτων ἰέναι, unter Küssen, Eur. Andr. 416; διὰ στόματος ἔχειν, Cyr. 1, 4, 25, wie Plut. Lucull. 1, stets im Munde führen; διὰ τιμῆς ἔχειν, ἄγειν, = τιμᾶν, Plut. Demetr. et Ant. 4; Hdn. 2, 2, 17; Luc. Merc. cond. 33; διὰ τύχης τοιᾶςδ' ἰών Soph. O. R. 775; δι' ὑποψίας, φροντίδος ἔχειν, Plut. Rom. 15; Herod. 3, 2, 9; διὰ φόβου ἔρχεσϑαι, εἶναι, Eur. Or. 747; Thuc. 6, 59; διὰ φυλακῆς ἔχειν, in Gewahrsam halten, Thuc. 7, 8; aufbewahren, D. Hal. 4, 15. So διὰ βραχέων, in kurzem, διὰ βραχυτάτων, Lys. 16, 9; διὰ πάντων, in allen Stücken, Plut. C. Graech. 6; διὰ κεφαλαίων (summarisch) ἀναμνήσω ὑμᾶς Aesch. 2, 25; διὰ τάχους, Thuc. 2, 18 u. öfter, wie διὰ ταχέων, = ταχέως, Xen. An. I, 5, 9. Man vgl. noch διὰ χειρὸς ἔχειν, in der Hand haben, Soph. Ant. 1243, s. unten; handhaben, ἡνίας, Plut. Num. 6; öfter Luc. πρᾶγμα; ähnl. διὰ στέρνων ἔχειν, so gesinnt sein, Plut. Ant. 635. – f) διὰ τοσούτου, in einem großen Zwischenraum, Thuc. 2, 29, u. öfter, διὰ πολλοῠ, διὰ ὀλίγου, z. B. 3, 94. 6, 11, wo man διαστήματος ergänzt; δι' ἄλλων εἴκοσι σταδίων ἄλλος ποταμός ἐστι, in einem Zwischenraum von 20 Stadien, Her. 7, 198; δι' ἐλάσσονος, näher, Thuc. 3, 51; οἱ ἄπωϑεν καὶ μάλιστα οἱ διὰ πλείστου 3, 115; δι' ἐγγυτάτου, 8, 96; διὰ δέκα ἐπάλξεων πύργοι ἦσαν, immer nach zehn, 3, 21. Vgl. noch ἐν τῷ διὰ μέσου χρόνῳ, Her. 8, 127. – 2) Von der Zeit, von Her. an, bes. bei Attikern; – a) die Dauer bezeichnend, eine Zeit hindurch, δι' ἡμέρας, διὰ νυκτός, den ganzen Tag, die Nacht hindurch, z. B. δικάζειν, Her. 1, 97 u. öfter; auch mit dem Zusatz ὅλης, Xen. An. 5, 2, 4 u. comici; δι' ἔτους, das ganze Jahr hindurch, Her. 2, 32; Ar. Vesp. 1058; δι' αἰῶνος, immer, Aesch. Ch. 26 u. sonst; auch διὰ παντὸς τοῦ αἰῶνος, Xen. Cyr. 2, 1, 19; u. so διὰ παντός allein, Soph. Ai. 691; δι' ὀλίγου, kurze Zeit hindurch, Thuc. 1, 77; διὰ βίου, zeitlebens, Plat. Phaed. 75 d; Plut. Caes. 57; δ. παντὸς β., Plat. Conv. 203 d; διά τε τοῦ ἔρωτος καὶ ἔξω γενόμενος, während der Liebe, Phaedr. 236 c; dah. διὰ τέλους, bis ans Ende, Soph. Ai. 670; Xen. Cyr. 3, 3, 35 u. sonst; dah. = beständig, Andoc. 1, 6; Lys. 6, 30, u. öfter bei Rednern. So ist auch Xen. Cyr. 7, 2, 24 zu fassen: πρῶτον μὲν ἐκ ϑεῶν γεγονώς, ἔπειτα δὲ διὰ βασιλέων πεφυκώς, durch eine fortlaufende Reihe von Königen von den Göttern abstammend. – b) Einen Zeitabstand bezeichnend, seit, nach; διὰ χρόνου, nach einiger Zeit, auch nach langer Zeit, Lys. 1, 12; Plat. Rep. I, 328 c; Phaedr. 247 b; Xen. Cyr. 1, 4, 28; διὰ πολλοῦ χρόνου, Ar. Plut. 1045; διὰ μακρῶν χρόνων, Plat. Tim, 22 d; u. allein, διὰ μακροῦ, Arr. An. 5, 2, 8; Luc. Asin. 46; δι' ἐτῶν δέκα, Pol. 22, 26, der auch διὰ προγόνων, seit den Vorfahren, sagt, 22, 4. Mit Ordinalzahlen wird die Wiederkehr einer Handlung nach einem bestimmten Zeitraume bezeichnet: διὰ τρίτης ἡμέρας, alle drei Tage, Her. 2, 37; διὰ πεντετηρίδος, alle fünf Jahre, 3. 97 (aber δι' ἑνδεκάτου ἔτους, nach Verlauf von elf Jahren, 1, 62); δι' ἔτους πέμπτου συνάγειν, Ar. Plut. 584; δι' ἐνάτου ἔτους, Plat. Legg. I, 624 b. – 3) durch, vermittelst, was zunächst räumlich ist, φϑόγγος με βάλλει δι' ὤτων Soph. Ai. 1078; vgl. El. 727; δι' ὄμματος λείβειν δάκρυον O. C. 1252; δι' ὁσίων χειρῶν ϑιγεῖν 471; διὰ χειρῶν κομίζειν, in den Händen tragen, Plut. Cim. 5; vgl. διὰ χειρὸς ἄγειν, Soph. Ant. 916; Plut. Pomp. 22; δι' ὀλίγου πόνου κεκτημένος Thuc. 7, 70; αἱ αἰσϑήσεις αἱ διὰ τῶν ῥινῶν, Plat. Prot. 334 c; διὰ τοῦ στόματος, Phaedr. 250 d; τῶν ἡδονῶν αἳ διὰ τοῦ σώματός εἰσιν. d. i. körperliche, sinnliche, Phaed. 65 a; vgl. Xen. Mem. 4, 5, 3, u. πάντα διὰ στόματος ἡδέα, 1, 4, 5. Uebh. vermittelst, durch, δι' ἑρμηνέως λέγειν, Xen. An. 2, 3, 17 u. öfter, wie Pol. 5, 83; δι' ἀγγέλου λέγειν, Her. 7, 203; vgl. Aesch. 3, 95 ἀφικνεῖται οὐκέτι δι' ἀγγέλων ἀλλ' αὐτός; u. πέμψας διὰ τῶν μαϑητῶν Matth 11, 2; γέγραπται διὰ τοῦ προφήτο υ 2, 5; vollständig τὸ ῥηϑὲν ὑπὸ κυρίου διὰ τοῠ προφήτου, 1, 22; auch εἶδον δι' ἐκείνων Her. 1, 113. 117; πεσεῖν ἀλλοτρίας διὰ γυναικός, durch Schuld, Aesch. Ag. 442; δι' ὧνπερ χειρῶν ὤλετο Soph. O. R. 822. Zu beachten ist Plat. Theaet. 184 d, wo ᾡ ὁρῶμεν u. δι' οὗ ὁρῶμεν unterschieden wird. – Διὰ λόγων συγγενέσϑαι, Plat. Polit. 272 d; διὰ τοῦ ἐμοῠ στόματος ἐλέχϑη Phaedr. 242 d; vgl. auch δι' ἑκόντων ἀλλ' οὐ διὰ βίας ποιεῖσϑαι, Phil. 58 a; Aesch. 3, 121 sagt οὐ δι' αἰνιγμάτων ἀλλ' ἐναργῶς γέγραπται. Etwas anders διὰ μέλανος γράφειν, Plut. Sol. 17; διὰ ποιήματος λόγον ἐξενεγκεῖν, ibd. 26. Bei Sp. sogar zur Angabe des Stoffes, βρώματα διὰ γάλακτος καὶ μέλιτος, Ath. XIV, 646 e; δι' ἀλφίτου πεποιημέναι ϑυσίαι, Plut. Num. 8, wie εἴδωλα κατασκευάζειν δι' ἐλέφαντος καὶ χρυσοῦ, D. Sic. 17, 115; u. noch auffallender κυάϑιον δι' ἀργυρίου, Poll. 6, 105. – Besonders häufig, wie man διὰ τοιούτων αἰτιῶν, Plat. Tim. 57 c, δι' ἐμοῦ γιγνόμενα, ibd. 41 c sagt, ist im Att. δι' ἑαυτοῦ, durch sich selbst, ohne fremde Beihülfe, selbstständig, z. B. κτᾶσϑαί τι, Xen. Cyr 1, 1, 4; διέλυε τὰ χρήματα, aus eigenen Mitteln, Dem. 88, 12; vgl. Pol. 7, 8 u. öfter; bes. ποιεῖσϑαί τι, Dem. 51, 22; ἀπολογίαν διὰ σαυτοῦ ποίησαι Aesch. 3, 242. Dah. δι' ἑαυτοῦ ἔχειν, in seiner Gewalt haben, πόλιν, βουλευτήριον, Dem. 15, 14. 22, 38; ὅπως δι' ἑαυτῶν ἔσοιτο ἡ οὐσία Is. 6, 36. – Die Gramm. bezeichnen bes. die Orthographie durch γράφεται διὰ τοῦ ᾱ, ῶ u. s. w.
B. Mit dem accusativ. – 1) vom Orte, nur p., durch, genau in demselben Sinne, wie die Attische Prosa διά mit dem genitiv. vom Raume gebraucht. Hom. Iliad. 10, 298 βάν ῥ' ἴμεν –, ἂμ φόνον, ἂν νέκυας, διά τ' ἔντεα καὶ μέλαν αἱμα, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι –. καὶ ὅτι πτῶσις ἐνήλλακται, δι' ἐντέων καὶ μέλανος αἵματος; Iliad. 10, 469 und Scholl. Aristonic.; Iliad. 15, 1 αὐτὰρ ἐπεὶ διά τε σκόλοπας καὶ τάφρον ἔβησαν, Scholl. Aristonic. ἀντὶ τοῦ διὰ σκολόπων καὶ τάφρου, ὡς τὸ »διά τ' ἔντεα καὶ μέλαν αἱμα ( Iliad. 10, 298)«. ἢ τὸ ἑξῆς διέβησαν τούς τε σκόλοπας καὶ τὴν τάφρον (dies Letztere spricht Friedländer dem Aristonicus ab); vgl. Iliad. 7, 247. 5, 858; ob in dgl. Stellen Tmesis anzunehmen sei, oder nicht, wird sich schwerlich überall entscheiden lassen; Iliad. 12, 62 διὰ τάφρον ἐλαύνομεν ἵππους; Iliad. 22, 190 ὡς δ' ὅτε νεβρὸν κύων ἐλάφοιο δίηται, διά τ' ἄγκεα καὶ διὰ βήσσας, Scholl. Aristonic. ὅτι ἀντὶ τοῦ δι' ἀγκέων καὶ βησσῶν; Odyss. 10, 281 δι' ἄκριας ἔρχεαι; 7, 139 βῆ διὰ δῶμα, Scholl. Aristonic. διὰ τοῦ δώματος; Odyss. 10, 150 καί μοι ἐείσατο καπνὸς ἀπὸ χϑονὸς εὐρυοδείης Κίρκης ἐν μεγάροισι, διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην; Iliad. 14, 91 μῦϑον, ὃν οὔ κεν ἀνήρ γε διὰ στόμα πάμπαν ἄγοιτο, ὅς τις ἐπίσταιτο κτἑ., im Munde führen; – διὰ σέλματα νηός Archil. 5; φεύγειν διὰ κῦμα ἅλιον, auf der Meereswoge, Aesch. Suppl. 15; vgl. Eur. Hipp. 762 u. sonst, nur in Chören; ἐπὶ χϑόνα καὶ διὰ πόντον βέβακεν Pind. I. 3, 59; διὰ στόμα ὄσσαν ἱεῖσαι Hes. Th. 65; διὰ στόμα ἔχειν, Ar. Lys. 855; vgl. Aesch. Spt. 51. 475. 561; Eur. Or. 103. – Zuweilen ist dies διά c. accusat. nicht wesentlich dem Sinne nach von ἐν verschieden; ähnlich wie sich ἀνά und κατά c. accusat. zu ἐν verhält, so auch dies διά cum accusat.: Aeschyl. Suppl. 868 καὶ γὰρ δυσπαλάμως ὄλοιο δι' ἁλίρρυτον ἄλσος, κατὰ Σαρπηδόνιον χῶμα πολυψάμαϑον ἀλαϑεὶς εὐρείαις εἰν αὔραις; Soph. O. R. 867 ὧν νόμοι πρόκεινται ὑψίποδες, οὐρανίαν δι' αἰϑέρα τεκνωϑέντες, ὧνὌλυμπος πατὴρ μόνος; so ist wohl auch zu fassen Hesiod. Th. 631 δηρὸν γὰρ μάρναντο, πόνον ϑυμαλ γέ' ἔχοντες, Τιτῆνές τε ϑεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο, ἀντίον ἀλλήλοισι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας; sehr zweideutig ist Hom. Iliad. 2, 40 ϑήσειν γὰρ ἔτ' ἔμελλεν ἐπ' ἄλγεά τε στοναχάς τε Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας, was wohl eben so gut heißen könnte »vermittelst der Schlachten« wie »in den Schlachten«. – 2) Eben so wie vom Raume wird διά c. accusat. auch von der Zeit ungefähr = ἐν gebraucht, auf die Frage »wann«: Iliad. 8, 510 μή πως καὶ διὰ νύκτα Ἀχαιοὶ φεύγειν ὁρμήσωνται; 2, 57 ἀμβροσίην διὰ νύκτα; 10, 41 νύκτα δι' ἀμβροσίην; 10, 83 νύκτα δι' ὀρφναίην; 10, 297 διὰ νύκτα μέλαιναν; dies » durch die Nacht« ist nicht so viel wie »die Nacht hindurch«, sondern im Wesentlichen nichts Anderes als »bei Nacht«, »während der Nacht«, »in der Nacht«, »zur Nachtzeit«; nur ist die zu Grunde liegende Vorstellung bei διὰ νύκτα eine andere; – Mosch. 4, 91 πρὸς δ' ἔτι μ' ἐπτοίησε διὰ γλυκὺν αἰνὸς ὄνειρος ὕπνον. – 3) vom Mit tel oder Werkzeuge, durch, vermittelst, fast nur dichterisch; die Attische Prosa gebraucht regelrecht in dieser Bdtg διά c. genitiv.; Odyss. 8, 520 νικῆσαι διὰ Ἀϑήνην; Iliad. 10, 497 διὰ μῆτιν Ἀϑήνης; 15, 71 Ἀϑηναίης διὰ βουλάς; δι' ἀρετὴν οὐ διὰ τύχην νικᾶν, Isocr. 4, 91; ὅσοις σώζεσϑαι μὲν ἤρκει δι' ὑμᾶς Xen. An. 5, 8, 13; Dem. 24, 7 διὰ τοὺς ϑεοὺς ἐσώϑην; λέγονται Ἀϑηναῖοι διὰ Περι κλέα βελτίους γενέσϑαι Plat. Gorg. 515 e; ταχὺς γενόμενος διὰ τὸν παιδοτρίβην ibd. 520 c; πλείω διὰ σὲ εἴρηκα Theaet. 210 b; διὰ τίν' ἄρχει ὁ Ζεύς; Ar. Plut. 130, wo διὰ τἀργύριον geantwortet wird; εἴ τι ἔστι λαμπρὸν – διὰ σὲ γίγνεται ibd. 145; διὰ τοὺς εὖ μαχομένους αἱ μάχαι κρίνονται Xen. Cyr. 5, 2, 35. Bes. ist zu merken das elliptische εἰ μὴ διά τινα, z. B. Μιλτιάδην εἰς τὸ βάραϑρον ἐμβαλεῖν ἐψηφίσαντο, καὶ εἰ μὴ διὰ τὸν πρύτανιν, ἐνέπεσεν ἄν, wenn es nicht durch den Prytanen verhindert wäre, Plat. Gorg. 516 d; εἰ μὴ διὰ τὴν ἐκείνων μέλλησιν Thuc. 2, 18; Ar. Vesp. 558; Dem. 19, 90. – 4) Am gewöhnlichsten bezeichnet διά c. accusat. die Ursache, » wegen«, »um – willen«, und dies ist in Attischer Prosa der regelmäßige Gebrauch von διά c. accusat.; der Unterschied von ἕνεκα besteht darin, daß dieses den Zweck angiebt, die Absicht; also z. B. πολέμου ἕνεκα = »damit Krieg sei«, διὰ τὸν πόλεμον = »weil Krieg ist (war, sein wird)«. Hom. Iliad. 15, 41 μὴ δι' ἐμὴν ἰότητα Ποσειδάων πημαίνει Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα, τοῖσι δ' ἀρήγει, ἀλλά που αὐτὸν ϑυμὸς ἐποτρύνει καὶ ἀνώγει, mein Wille ist nicht die Ursache, ich bin nicht schuld; Od. 19, 523. 154; τῷ δι' ἀτασϑαλίας ἔπαϑον κακόν, wegen ihrer Frevel, Od. 23, 67; so bes. in Prosa διὰ τί, weswegen?, warum?, διὰ ταῦτα, deswegen, διὰ τό seq. inf. u. acc. c. inf. Bei Arist. Nic. Eth. 10, 2, 2 entspricht dem δι' ἕτερον μηδὲ ἑτέρου χάριν αἱρεῖσϑαίτι nachher τίνος ἕνεκα. – Homer setzt für διά mit dem accusat. in der Bdtg »wegen«, »um – willen« auch den dativ. ohne praeposit.: Iliad. 5, 875 σοὶ πάντες μαχόμεσϑα· σὺ γὰρ τέκες ἄφρονα κούρην, οὐλομένὴν, ᾗ τ' αἰὲν ἀήσυλα ἔργα μέμηλεν, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀντὶ τοῦ διὰ σέ ; Odyss. 9, 19 εἴμ' Ὀδυσεὺς Λαερτιάδης, ὃς πᾶσι δόλοισιν ἀνϑρώποισι μέλω, Scholl. παρεῖται ἡ διά, καὶ ἡ δοτικὴ ἀντὶ αἰτιατικῆς κεῖται· διὰ δόλους γὰρ μέλω. ὅμοιόν ἐστι τῷ »σοὶ πάντες μαχόμεϑα ( Iliad. 5, 875)«, τουτέστι διὰ σέ.
Dem regierten Worte findet sich διά nachgestellt, z. B. ὅντε διά Hes. O. 3. φρυκτωρῶν διὰ πεισϑεῖσα Aesch. Ag. 590, ἣν διὰ πολλὰ παϑών Hermesianax bei Ath. XIII, 597 e; anastrophirt wird aber διά nicht, s. Lehrs Quaest. ep. p. 73.
In Zusammensetzungen bezeichnet διά 1) Bewegung u. Verbreitung in Raum u. Zeit, διαγίγνεσϑαι, διαφαίνω, bes. bis zum Ziel hindurch führen, διατελέω, διαπράττω, übh. Verstärkung des simplex, διαφϑείρω. – 2) Trennung. zer-, auseinander, διαιρεῖν, διαλύειν, διαγιγνώσκω. – 3) Wetteifer, Wechselwirkung, mit-, untereinander, διαλέγομαι, διαδικάζεσϑαι, διαφιλοτιμέομαι, u. daher Auszeichnung, διαφέρειν, διαπρέπειν, – 4) Mischung, διάλευκος, διάχρυσος.
Das ι ist zu Anfang des Verses bei Hom. einigemal lang, Il. 3, 357. 4, 135. 7, 251. 11, 435; α ist in der Vershebung lang, wofür Aesch. διαί sagt.
См. также в других словарях:
Zorn — 1. Auf den Zorn ist nicht gut trinken. 2. Auf grossen Zorn folgt grosse Reu. Lat.: Potissimus irae fructus, poenitentia. (Chaos, 413.) 3. Aus Zorn sind dem Hasen die Ohren entfallen. – Körte, 7156. Spott wider Feiglinge. 4. Auss zorn vnd begierd… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Zorn [1] — Zorn (lat. Ira), der lebhaft auf wallende, durch leidenschaftliche Worte, Geberden u. Handlungen sich kundgebende Unwille über Beeinträchtigungen von Rechten, Hemmungen von Strebungen od. überhaupt Störungen des Wohlbehagens. Die vorwaltende… … Pierer's Universal-Lexikon
Zorn Gottes — Der Zorn Gottes ist ein Motiv im Gottesbild insbesondere der monotheistischen Religionen des Judentums, Christentums und Islams. In den Heiligen Schriften dieser Religionen wird er in der Regel als ein übernatürliches Eingreifen Gottes gegen die… … Deutsch Wikipedia
Kuck mal, wer da jetzt spricht — Filmdaten Deutscher Titel Kuck mal, wer da jetzt spricht Originaltitel Look Who’s Talking Now … Deutsch Wikipedia
Personen aus Star Trek — Dieser Artikel oder Abschnitt bedarf einer Überarbeitung. Näheres ist auf der Diskussionsseite angegeben. Hilf mit, ihn zu verbessern, und entferne anschließend diese Markierung. Dieser Artikel beschreibt die wichtigsten Personen im Universum von … Deutsch Wikipedia
Star Trek II: Der Zorn des Khan — Filmdaten Deutscher Titel Star Trek II: Der Zorn des Khan Originaltitel Star Trek II: The Wrath of Khan … Deutsch Wikipedia
Star Trek: Der Zorn des Khan — Filmdaten Deutscher Titel: Star Trek II: Der Zorn des Khan Originaltitel: Star Trek II: The Wrath of Khan Produktionsland: USA Erscheinungsjahr: 1982 Länge: 113 Minuten Originalsprache: Englisch … Deutsch Wikipedia
Aguirre, der Zorn Gottes — Filmdaten Originaltitel Aguirre, der Zorn Gottes … Deutsch Wikipedia
Briefe aus Stalingrad — Letzte Briefe aus Stalingrad war der Titel einer erstmals 1950 in Westdeutschland erschienenen Anthologie, die in viele Sprachen übersetzt wurde. Sie enthielt angeblich authentische Kriegsbriefe deutscher Soldaten von der Schlacht um Stalingrad.… … Deutsch Wikipedia
Letzte Briefe aus Stalingrad — war der Titel einer erstmals 1950 in Westdeutschland erschienenen Anthologie, die in viele Sprachen übersetzt wurde. Sie enthielt angeblich authentische Kriegsbriefe deutscher Soldaten von der Schlacht um Stalingrad. Inhaltsverzeichnis 1 Inhalt 2 … Deutsch Wikipedia
Otto III. (HRR) — Aus dem Evangeliar Ottos III.(Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4453, fol. 23v 24r): Der Kaiser thronend zwischen zwei Säulen vor einer angedeuteten Palastarchitektur. Er ist ausgestattet mit Krone, Adlerszepter des Augustus und der Sphaira mit… … Deutsch Wikipedia